Marvel Sinematik Evreni‘nin ilerleyen bölümlerinde karakter bazlı incelemeler yapacağımızı söylemiştik. Bu bölümde üzerine konuşacağımız ve filmlerini inceleyeceğimiz karakter, Iron Man.
Nereden çıktı bu Demir Adam?
İlk olarak 1963 yılında “Tales of Suspense” serisinin 39. bölümünde karşımıza çıkan Iron Man, Marvel’ı Marvel yapan isimlerden Stan Lee, Larry Lieber, Don Heck ve Jack Kirby iş birliği ile yaratılmıştır. Daha sonra 1968 yılında “The Invincible Iron Man” adıyla kendi serisi de yayınlanmaya başlamıştır. Bu seriden sonra da büyük bir başarı ve hayran kitlesiyle beraber Marvel’ın enleri arasına girmiş bir karakterdir kendisi.
Peki, nasıl bir karakter?
Çoğunlukla “Tony Stark” ismiyle bilinen Anthony Edward Stark, başlıkta da yer verdiğimiz gibi dahi, milyoner, playboy ve hayırsever bir iş adamı. Bunun yanında, çok önemli değil ama çeşit çeşit zırhlar giyip, “Iron Man” ismiyle süper kahramanlık filan yapıyor. Efendim?
Iron Man, 52 yıllık bir çizgi roman geçmişine sahip. Bizim yazı dizimizin konusu ise Marvel’ın sinematik evreni üzerine olduğu için direk olarak karakterin sinematik evrendeki origin (köken) hikâyesiyle başlayarak filmlerin incelemesiyle devam edeceğiz.
Oyuncu seçimi diye ben buna derim!
Marvel Sinematik Evreni’nde Iron Man karakterini, Robert Downey Jr. canlandırıyor. Role fazlasıyla uygunluğuyla dikkat çeken Robert Downey, ilk filmle beraber büyük bir hayran kitlesi yakalayarak ne kadar doğru bir oyuncu seçimi olduğunu gösterdi. Bu başarı, Robert Downey’i ve Iron Man’i sinematik evrenin yüzü haline getirmiştir.
Marvel Sinematik Evreni’ne dâhil üç tane solo Iron Man filmi çekildi. Aynı zamanda karakter “Avengers” filmlerinde de kullanıldı. Yazı dizisinin gelecek bölümlerinde Avengers üzerinde ayrıca duracağız.
UYARI: Yazının bu kısmından sonrası filmlerle ilgili SPOILER içermektedir.
Kim bu Tony Stark?
Anthony Edward “Tony” Stark 1970 yılında Howard ve Maria Stark çiftinin oğlu olarak dünyaya geldi. “Stark Industries” kurucusu Howard Stark, hiçbir zaman oğluna ilgili bir baba figürü çizmemişti. Hatta Tony’e bir kez olsun onu sevdiğini söylememişti. Bu yüzden Tony’nin babasıyla arası hiç iyi olmamıştır. Howard’ın, Tony doğmadan önce işe aldığı Edwin Jarvis adındaki uşağı, Tony’nin tüm çocukluğunda yanında bulunmuş ve ona çok iyi bir arkadaş olmuştur.
Tony Stark çok zeki bir çocuktu. Henüz dört yaşındayken ilk devre levhasını yapmış, altı yaşındayken ilk motorunu yapmıştır. On altı yaşında M.I.T. ‘nin (Massachusetts Institute of Technology) robot tasarım yarışmasını kazanmış ve on yedi yaşında aynı okuldan yüksek şeref listesine girerek birincilikle mezun olmuştur. (“Film işte” demeyin bunları gerçekten yapanlar var.) Ayrıca bu dönemde James “Rhodey” Rhodes’la tanışmış ve çok yakın arkadaş olmuşlardır.
Tony yirmi bir yaşındayken Howard ve Maria Stark, şaibeli bir trafik kazasında hayatlarını kaybettiler. Birkaç ay Howard Stark’ın yakın arkadaşı ve ortağı Obadiah Stane tarafından idare edilen Stark Industries şirketinin başına daha sonra Tony Stark geçti. Silah endüstrisine dahice yeniliklerle katkıdan bulunan Tony Stark babasının mirasını güçlü bir şekilde devam ettirdi. En yakın arkadaşı James Rhodes ise Birleşik Devletler Hava Gücü’ne katıldı, Stark Industries ve ordu arasında bağlantıyı sağladı.
Sinematik evreni başlatan film
2008 yılında çıkan film, ilk Iron Man filmi olmasının yanında Marvel
Sinematik Evreni’nin de ilk filmi olma özelliğini taşıyor. Bu filmde, yukarıda bahsettiğimiz kadar Tony Stark’ı tanıyoruz. Daha sonra Tony, yeni teknoloji Jericho füzelerini tanıtma amaçlı gittiği Afganistan’da, “Ten Rings” adındaki terörist grup tarafından saldırıya uğrayıp kaçırılıyor. Tony Stark bu saldırıda ağır bir şekilde yaralanıyor. Kalbine doğru ilerlemekte olan şarapnel parçasını, Dr. Ho Yinsen araba aküsüne bağlanmış bir elektromıknatıs yardımıyla durduruyor.
Iron Man’in Doğuşu
Ten Rings, Tony’e onlar için son teknoloji Jericho füzelerini yapması karşılığında serbest kalacağını söylüyor. Bu teklifi önce reddeden Stark’ın daha sonra aklına dahiyane bir fikir geliyor. Teröristlere füze yapacağını söyleyen Tony, Dr. Ho Yinsen’in de yardımıyla bir ark reaktörü yapıp onu da oradan kurtulmalarını sağlayacak zırha güç vermek için kullanıyor. Ve Iron Man’in ilk zırhı “Mark I” görücüye çıkıyor. Yinsen, Tony’e vakit kazandırmaya çalışırken hayatını kaybediyor ve Tony kurtuluyor.
Afganistan’da teröristlerin kullandıkları silahların da Stark Industries’e ait olduğunu gören Tony, şirketin silah endüstrisinden çekildiğini duyuruyor. Döndükten sonra atölyesinden bir buçuk aydan fazla çıkmayan Tony, mağarada yaptığı ilk zırhı mükemmelleştiriyor ve ortaya “Mark II” çıkıyor.
Şirketin ortağı Obadiah Stane, Tony’e ihanet ediyor ve onun göğsündeki ark reaktörünü çalıyor. Daha sonra o reaktörü kendi zırhına güç vermek için kullanan Obadiah, Iron Monger’ı yaratıyor. Filmin sonunda Iron Monger’ın, Iron Man tarafından indirilişini seyrediyoruz.
Ayrıca film boyunca yardımlarını esirgemeyen Phil Coulson ve adı geçen kuruluş “S.H.I.E.L.D.” , gelecek yazı dizilerimizde bize konuk olacak.
“The truth is… I am Iron Man!”
Filmin sonundaki basın toplantısında Tony Stark’ın bu sözü, aslında onun kişiliğini ortaya çıkarıyor. Gizlenmeyi değil yaptığı şeylerle hava atmayı seven bir fırlama olduğunu kanıtlıyor. Biz de onu böyle sevdik zaten.
“Avengers Initiative”
Gelelim filmin “after credit scene” dediğimiz ufak can alıcı sahnesine. Daha sonra üzerine konuşacağımız S.H.I.E.L.D. ‘in direktörü Nick Fury çıkageliyor ve Tony’e “Avengers Initiative”, Türkçe ismiyle, Yenilmezler Girişimi’nden bahsediyor.
General Ross‘la görüşme
İkinci Iron Man filminden önce, iki film arasındaki “The Incredible Hulk” filminin son sahnesinde, Hulk incelemesinde kendisinden daha fazla söz edeceğimiz General Ross’un oturduğu bara gelen Tony Stark, ona özel bir ekip kurduklarından bahsediyor. Bu da, ilk Iron Man filmi sonrasında Nick Fury’nin bahsetmiş olduğu Yenilmezler Girişimi’nin ta kendisi.
Ölüme giden yolda…
Karakterin solo filmlerinden ikincisinde Tony Stark’ı, onun hayatını kurtaran ama aynı zamanda yavaş yavaş öldüren ark reaktörü çekirdeği problemiyle görüyoruz. Çekirdekte kullandığı paladyum elementinin onu zehirlemesinden dolayı çekirdeğe uyumlu başka bir element arıyor ama bulamıyor. Bir de Ivan Vanko sorunu var tabi. Zamanında Howard Stark’ın ark reaktörü üzerinde birlikte çalıştığı Rus bilim adamı Anton Vanko, bu reaktörü sadece para olarak gördüğünden dolayı Howard Stark, Vanko’yu sınır dışı ettiriyor. Anton Vanko’nun oğlu, kendi ark reaktörünü yaparak babasının intikamını almak için Tony’nin peşine düşüyor.
Ivan Vanko bu filmde karşımıza, çizgi romanlardan “Whiplash” karakteri olarak karşımıza çıkıyor. Aynı zamanda bu filmde Iron Man’in devlet için bir tehdit unsuru olup olmadığı da işleniyor. Tony Stark mahkemede yaptığı savunmasında, kullandığı teknolojinin on yıl içinde kimsenin ulaşamayacağı seviyede olduğunu söylemesinin ardından Ivan Vanko aynı teknolojiyi kullanarak saldırınca ortalık karışıyor tabi.
Element mi lazım? Hemen yapalım.
Stark vücudundaki paladyum zehirlenmesine çözüm olacak elementi, babasının “Geleceğin anahtarı burada.” diyerek bıraktığı, Stark Expo fuarının planlarından çıkarıyor. Tabi bu konuda da yine S.H.I.E.L.D. ‘in ve Nick Fury’nin büyük yardımı dokunuyor. Böylece sentezi imkansız yeni bir element sentezleyen Tony, bu sorunu hallediyor. (Anlatım bozukluğu gibi adam!)
War Machine ve Black Widow’a da hoşgeldin diyelim.
Bu filmle birlikte evrene yeni karakterler katılmaya devam ediyor. Tony’nin en yakın arkadaşı Rhodey’i, War Machine olarak görüyoruz bu filmde. Yazı dizisinin gelecek bölümlerinde yine değineceğiz kendisine. Ve tabi bir başka değineceğimiz karakter de Black Widow. Pek sevgili S.H.I.E.L.D. ajanımız Natasha Romanoff, nam-ı diğer Black Widow, Tony’i takip etmek amacıyla casus olarak yanına sızıyor, bize de güzel görseller sunuyor. Tabi bunda karakteri tüm çekiciliğiyle canlandıran Scarlett Johansson‘ın büyük etkisi var.
Danışmanlık? Neden olmasın?
Iron Man ve War Machine birlikte Ivan Vanko’yu ve Hammer‘ın insansız robotlarını yenip günü kurtarıyorlar. Pepper‘la Tony ilk filmde yapamadıklarını yapıp öpüşüyorlar. Tam “Böyle de bitmesin be!” filan derken Tony’i S.H.I.E.L.D. içerisinde, üzerinde “Avengers Initiative” (Yenilmezler Girişimi) yazan bir dosyaya bakarken görüyoruz. Tam dosyayı açacakken Nick Fury duruma el atıyor. Bir takım konuşmalar ve Natasha’nın sunduğu rapor doğrultusunda anlıyoruz ki Tony bu girişime uygun görülmüyor. Danışmanlık teklifini ise ufak bir onur madalyası karşılığında kabul ediyor. Burada Nick Fury’nin yetki seviyesini de az çok görüyoruz. (Bunu daha kaba bir dille söylerdim ama yazı diline pek uygun değil.)
New York Savaşı sonrası buhranlar…
Ne kadar en son danışmanlıkta anlaşsalar da işler çığırından çıkınca Tony Stark’a yine ihtiyaç duyan Nick Fury, onu Avengers’a dahil ediyor ve Iron Man kendini New York Savaşı’nın içinde buluyor. Bu savaşta ölümün eşiğinden dönen Tony Stark, bu olayın travmasını kolay atlatamıyor. Ayrıntılarını Avengers yazımızda göreceğimiz savaş sonrasında geçen üçüncü Iron Man filminde, Tony Stark’ın panik atak nöbetlerine ve kabuslarına şahit oluyoruz.
“Kendi iblislerimizi yaratırız.”
Üçüncü Iron Man filminin başında 1999 yılındaki yeni yıl kutlamalarına gidiyoruz. Kendisiyle görüşmek isteyen bilim insanı Aldrich Killian‘ı eken Tony gerçekten kendi iblisini yaratıyor. Bu yeni yıl partisiyle ilgili küçük bir ayrıntı da ilk filmde Tony’nin hayatını kurtaran Dr. Ho Yinsen’i görmemiz.
Kendisini Ten Rings terörist grubunun lideri olarak tanıtan, ana kötümüz olduğunu sandığımız Mandarin, bazı terör eylemleri gerçekleştirip Amerika televizyon yayınlarını ele geçirip nutuk çekiyor. Yıllar sonra Pepper’ı ziyarete gelen Aldrich Killian’ın adamından şüphelenip takip eden Happy, beklenmedik bir patlamanın ortasında kalıyor. Tony Stark’ın güvenlik elemanı pek sempatik Happy abimiz ağır yaralanıyor. Bunun üzerine sinirlenen Tony Stark Mandarin’i tehdit edip dünya basınına evinin adresini veriyor. Adam Iron Man.
Davete iştirak eden Mandarin’in adamları üç helikopterle gelip evi yerle bir ediyorlar. O sırada üzerinde prototip bir zırh bulunan Iron Man yeniliyor, denize batıp bilincini kaybediyor ve Jarvis, en son ayarlı koordinatlar olan binlerce kilometre uzaklıktaki Rose Hill Tennessee‘ye götürüyor Tony’i. Bu saldırıda öldüğü düşünülen Tony Stark, Rose Hill’de küçük bir çocukla tanışıyor ve o çocuğun da yardımıyla panik atak problemini aşıyor. Sonrasında Mandarin’in yerini tespit edip aslında olduğu kişi olmadığını öğrenen Tony, Pepper’la birlikte Aldrich Killian’ın eline düşüyor.
Bir de “Extremis” adı verilen bir uygulama var. Tam düşman eline geçmelik. Uygulandığı kişilere üst seviye rejenerasyon (kendini yenileme) özelliği veriyor ama biraz bozuk çalışıyor. Çeşitli durumlara göre denekler fazla ısınıp infilak edebiliyorlar. Happy’nin yaralandığı beklenmedik patlama da bu şekilde gerçekleşiyor. Bunu Tony Stark’ın düzeltebileceğini düşünüyorlar ve Pepper’a Extremis enjekte edip Tony’i tehdit ediyorlar. Bu filmde en çok kullanılan zırh “Mark XLII”, çağırıldığı zaman gelme özelliğiyle Tony’i buradan kurtarıyor. Bu zırhın çok dikkat çeken bir diğer özelliği ise uzaktan kontrol edilebiliyor olması.
“Iron Patriot” (Demir Vatansever)
İkinci filmde “War Machine” olarak gördüğümüz James Rhodes, bu filmde amerikan propagandasına kurban giderek “Iron Patriot” oluyor. Ne gerek var şimdi böyle şeylere? Neyse, o zırhı kaybediyor ve zırh amerikan başkanını kaçırmak için kullanılıyor. (Güzel ironiymiş.)
“Temiz Başlangıç Protokolü”
Aldrich Killian, Extremis enjekte edilmiş Pepper Potts tarafından öldürülüyor. Ve Tony, temiz başlangıç adını verdiği protokolle tüm zırhlarını havaya uçuruyor. (Yazık günah!) Ve filmin sonunda bıçak altına yatarak şarapnel parçasını aldırıyor. Ama tabi bu onun Iron Man olmasını değiştirecek bir şey değil.
Filmin “after credit” sahnesinde Tony’i, yaşananları Bruce Banner‘a anlatırken görüyoruz. Ama Bruce Banner’ı dinlerken göremiyoruz. Hikayenin başında uyumuş çünkü kendisi.
Iron Man’in sinematik evrende gördüğümüz tüm zırhları
Bu resimde olmayan bir zırh daha var ki o da Age of Ultron filmindeki, Tony’nin Hulk’a özel olarak tasarlamış olduğu “Hulkbuster”.
Zırhlarla ilgili daha ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Yazı dizimizin bu bölümünün de sonuna geldik. Bu bölümde elimizden geldiğince Iron Man karakterini ve solo filmlerini inceledik. Yazı dizimizin gelecek bölümleri, sinematik evrendeki karakter incelemeleriyle devam edecek. Takipte kalın.
